ساختمان چشم
چشم یك توده تقریباً كروی ژله مانند است كه در پوستهای سخت، صلبیه، و درون كاسه استخواني چشم، جای گرفته است.
چشم داراي قسمتهاي زير است:
1- صلبيه: (sclera) پوسته سفت و سفيد رنگ اطراف كره چشم كه در جلو به قرنيه متصل ميشود را گويند كه در داخل كاسه استخواني چشم قرار دارد.
2- قرنيه: قرنیه (Cornea) قسمت شفاف، بي رنگ و شیشه مانند جلوی چشم ، که در محل لیمبوس (حلقه دور قرنیه) به ملتحمه متصل میشود. قطر افقی آن 75/11 و قطر عمودی 6/15 میلیمتر است. منابع تغذیه قرنیه ، عروق لیمبوس ، زلالیه و اشک است. قسمت سطحی قرنیه بیشتر اکسیژن خود را از اتمسفر میگیرد. قرنیه بیرنگ است و سبب شکست نوری میشود که به دورن چشم میآید. بیماری قوز قرنیه یا کراتوکونوس (Keratoconus)باعث اختلال در شكست نور ميشود. در عمل پیوند قرنیه (Corneal Transplant)، قرنیه بیمار با یک قرنیه سالم از چشم انسانی دیگر که فوت کرده، تعویض میگردد.
- ملتحمه: غشاء مخاطي نازك و شفافي ميباشد كه سطح داخلي پلكهاي فوقاني و تحتاني چشم را مفروش ميكند و بخش قدامي (جلوي) صلبيه را ميپوشاند. بيماري التهاب ملتحمه عبارت است از التهاب سطح داخلي پلك و روي سفيدي چشم.
4- زلاليه: (Anterior chamber) مايع آبگون زلال و شفافي كه بين قرنيه و عنبيه قرار دارد، زلاليه گويند كه نور از آن عبور كرده وارد مردمك ميشود.
5- عنبيه: (iris)عنبیه دایرهای رنگین است، و مردمک، نقطه سیاه کوچکی است که در وسط این دایره جای گرفته است. رنگ مردمک سیاه است؛ سوراخ مردمک به کمک عنبیه تنگ و گشاد میشود؛ عنبیه كه از ماهیچههای حلقوی و شعاعی تشكیل شده است، میتواند مردمك را در حدود 2 میلیمتر، در نور روشن، و در تاریكی تا تقریباً 8 میلیمتر، منبسط یا منقبض كند. یعنی در زیر نور شدید به اندازه سوراخ یک سوزن، جمع و تنگ، و در نور کم، کاملا گشاد و باز میشود. در واقع رنگ چشم وابسته به عنبیه است که از فردی به فرد دیگر متفاوت میباشد.
6- مردمك: (pupil)سوراخ درون عنبيه كه نور از آن عبور ميكند و كوچك و بزرگ ميگردد.
7- عدسي يا لنز: (lens) عدسی عضوی است دو طرف محدب، قابل انعطاف، بدون رگ و شفاف با قطر 9 میلیمتر و ضخامت 4 میلیمتر که ما بین مایع زلالیه و زجاجیه چشم قرار دارد. عدسي رگ خوني ندارد و توسط زجاجيه كه در اطراف آن قرار دارد تغذيه مي شود.
8- زجاجيه: (vitercus)داخل كره چشم، مابين عدسي و شبكيه، ماده ژله مانندي به نام زجاجيه كه شباهت به سفيده تخم مرغ دارد، پر شده است كه نور از آن عبور كرده و به شبكيه ميرسد.
9- شبكيه: (Retina) سطح داخلي كره چشم را شبكيه يك بافت عصبي حساس به نور است كه به صورت يك لايه نازك در داخل بخش خلفي (عقبي) كره چشم قرار گرفته است و نور را به پيام هاي عصبي تبديل كرده به مغز مي فرستد. پرده شبكيه بيشتر اكسيژن و مواد مصرفي خود را از يك لايه عروقي به نام مشيميه (كوروئيد) دريافت مي كند كه دور تا دور شبكيه را احاطه كرده است. شبکیه از ده لایه بسیار نازک شامل یاختههایی فراوان درست شده در سراسر سطح داخلی چشم را، مانند یک آستر، پوشانیده است.
10- مشيميه: بين دیواره سخت صلبیه و شبكيه، یك پوسته درونی، یعنی مشیمیه قرار دارد. این پوسته لایهای تیره است كه با رگهای خونی به خوبی تغذیه شده است.
11- نقطه كور: (Optic disc) نقطه خروج عصب بینایی از چشم به طرف مغز، هیچ سلول گیرندهای ندارد و آن ناحیه نسبت به نور غیرحساس است؛ از این رو آن را نقطه كور میگویند.
12- عصب بينايي: (optic nerve)عصب بینایی به شكل شبكیه در سرتاسر پشت درونه چشم پخش میشود. و يك دسته از رشتههاي عصبي از آن در نقطه كور خارج ميشود.
13- لكه زرد: (Macala Lutea) درست در اطراف مركز شبكیه گودی كوچكی به قطر 2.5 تا 3 میلیمتر وجود دارد كه لكه زرد یا ماكولا نامیده میشود. كه نور اجسام بر آن نقطه اثر كرده و به صورت يك جريان عصبي به طرف مغز ميرود.